Van chaos in je hoofd naar rust op papier
Soms lijkt het alsof alles tegelijk komt. Je hoofd loopt over, je lichaam voelt onrustig en je weet even niet meer waar je moet beginnen. Zeker als je autisme hebt, kan zo’n gevoel van overspoeling extra hard binnenkomen. Alles lijkt dan groter, ingewikkelder en onoverzichtelijker. Maar goed nieuws: met kleine, concrete stappen kun je weer grip krijgen.
In deze blog neem ik je mee in hoe je dat dat kunt doen, heel praktisch. Zodat je weer ademruimte en overzicht kunt ervaren.
Overweldigd zijn
Overweldigd zijn voelt voor iedereen anders. Bij de één betekent het continu piekeren, bij de ander een vol hoofd, prikkelbaarheid of juist complete blokkade. Wat veel mensen herkennen:
✔ Je hoofd voelt vol of ‘wattig’
✔ Je vergeet dingen of raakt het overzicht kwijt
✔ Kleine taken voelen ineens enorm groot
✔ Je voelt onrust in je lijf of bent snel emotioneel
✔ Je trekt je terug of stelt dingen uit
Herkenbaar? Weet dat dit geen teken is dat je het niet kunt. Het betekent simpelweg dat je systeem overbelast is. En daar kun je wat aan doen.
Waarom werkt ‘even doorzetten’ niet?
Veel mensen denken: “Kom op, gewoon even doorzetten, dan komt het goed.” Maar bij overprikkeling werkt dat meestal averechts. Je lichaam en brein geven niet voor niets signalen af. Als je die negeert en toch blijft doorgaan, raak je nog verder uitgeput. Het resultaat? Je zakt dieper weg in de chaos of belandt uiteindelijk in een meltdown of shutdown.
Dus nee, je bent niet zwak of ’te gevoelig’. Je systeem werkt gewoon anders. En dat vraagt om een andere aanpak.
Van overweldigd naar overzicht: 4 praktische stappen
Stap 1: Stoppen en uitzoomen
Als alles je overspoelt, is het eerste wat helpt: even stoppen. Niet nog meer informatie erin, niet blijven doorgaan, maar juist een korte pauze nemen. Zet een timer op 5 of 10 minuten en geef jezelf letterlijk de ruimte. Adem rustig in en uit. Vraag jezelf af: Wat gebeurt er nu? Wat voel ik? Wat heeft prioriteit?
Stap 2: Je hoofd leegmaken
Een vol hoofd maakt alles onoverzichtelijk. Pak pen en papier of een digitaal notitieblok en schrijf alles op wat rondspookt in je hoofd. Taken, zorgen, gedachten – het mag allemaal. Hoeft nog niet netjes of gestructureerd. Alles opschrijven lucht op en geeft ruimte.
Stap 3: Structuur aanbrengen
Kijk daarna naar je lijst. Welk onderwerp neemt het meeste ruimte in beslag in je hoofd in? Stel dat je 100% mag verdelen over al die verschillende onderdelen, hoeveel procent geef je elk onderwerp?
Stap 4: Één stap tegelijk
Begin met het onderwerp wat je het hoogste aantal in procenten hebt gegeven. Vraag jezelf af of je volledig duidelijk hebt wat je probleem of de gebeurtenis is:
• Met wie heeft het te maken heeft?
• Wat is het precies?
• Waar vind het plaats?
• Wanneer is het en eindigt het?
• Hoe gebeurt het of gebeurde het?
• Heb je duidelijkheid?
Pak dan een apart vel papier en maak een actieplan. Wat moet er gebeuren om het rust te geven? Wat kan je doen om dit onderwerp af te sluiten? Misschien moet je er met iemand over gaan praten. Schrijf dan op met wie je waarover gaat praten en wanneer. Misschien moet je een afspraak inplannen, pak je agenda dan en schrijf het gelijk op. Maak alles zo concreet mogelijk.
Extra tips
✔ Wees lief voor jezelf – Je hoofd en lijf geven signalen af om je te beschermen, niet om je te frustreren.
✔ Gebruik visuele hulpmiddelen – Denk aan een checklist, planning of pictogrammen. Dat geeft rust en overzicht.
✔ Plan hersteltijd in – Zeker na een drukke periode of sociaal contact. Je batterij heeft tijd nodig om op te laden.
✔ Vraag om hulp – Een frisse blik van een collega, coach of naaste kan enorm helpen bij het creëren van overzicht.
✔ Weet wat voor jou werkt – Iedereen is anders. Misschien helpt bewegen, muziek luisteren of juist even niks doen. Ontdek wat jou rust geeft.
Van chaos naar regie: het kan
Overweldigd zijn hoort helaas bij het leven – zeker als je autisme hebt. Maar het hoeft niet te betekenen dat je altijd in die chaos blijft hangen. Door op tijd signalen te herkennen, je hoofd leeg te maken en stap voor stap structuur aan te brengen, krijg je weer grip.
Verwacht geen wonderen van jezelf. Het is geen wedstrijd. Geef jezelf de ruimte om te oefenen, te vallen en weer op te staan. Juist daarin zit de kracht.
Wil je hiermee aan de slag, maar vind je het lastig om overzicht te creëren? Of loop je telkens weer tegen dezelfde valkuilen aan? Als autismecoach denk ik graag met je mee. Stuur gerust een berichtje, dan kijken we samen wat voor jou werkt.