In mijn praktijk is het regelmatig onderwerp van gesprek: hulp vragen, hoe en wanneer doe je dat?
Kim vindt het heel lastig om vragen te stellen. Naar haar werkgever durft ze dat bijna niet. Ze wacht liever af totdat ik (haar jobcoach) op bezoek kom. Ook dan vindt ze het lastig een vraag te stellen en hoopt ze eigenlijk dat het onderwerp vanzelf ter sprake komt. Al die tijd blijft het onderwerp in haar hoofd hangen en kan ze er niet goed mee vooruit.
Pieter stelt zijn vragen steeds uit. Hij wil zijn collega’s niet storen en wacht op het “geschikte moment”. Alleen wanneer is dat dan? Het geschikte moment lijkt er nooit te zijn of hij is inmiddels vergeten dat hij nog wat te vragen had.
Veel clienten vinden het lastig een concrete vraag te stellen. En als je niet weet welke concrete vraag je in jouw situatie kunt stellen, dan stel je meestal helemaal geen vraag.
Waarom is hulp vragen is lastig?
Er kan een significant verschil zijn in hoe iemand met en iemand zonder autisme in staat is hulp te vragen. Er zijn natuurlijk sowieso verschillen tussen mensen, sommigen moet je stimuleren om hulp te vragen, anderen moet je afremmen. Bij autisme is er echter meer aan de hand dan alleen introversie of extraversie.
Waarom vinden mensen met autisme het soms zo moeilijk om hulp te vragen? Het antwoord zit in de werking van het brein op een paar terreinen. Het gaat om beslissen, plannen en uitvoeren. Wat komt er allemaal bij kijken?
- Moeite om te registreren wanneer je hulp nodig hebt;
Is er iets aan de hand?
Hoe erg is het? - Moeite om te accepteren dat je hulp kan en mag vragen;
Is het erg genoeg om hulp te vragen?
Mag ik hulp vragen?
Is het geen domme vraag?
Als ik het niet weet, waarom zou een ander het dan wel weten? - Moeite om te beslissen hoe, waar en wanneer je hulp vraagt;
Wat voor hulp kan ik vragen?
Kan ik hulp vragen?
Hoe kan ik hulp vragen?
Aan wie kan ik hulp vragen?
Wanneer kan ik hulp vragen?
Hoe pak ik dat aan? - Soms ook moeite om dat op het juiste moment te herinneren;
Hoe zorg ik er voor dat ik op het juiste moment alles paraat heb om mijn verhaal te kunnen doen? - En dit is allemaal extra ingewikkeld op het moment dat het toch al niet zo goed gaat.
Wat zullen anderen van mij denken?
Ik ben niet goed genoeg.
Te lang wachten met hulp vragen
Niet raar dus, dat ik in mijn praktijk vaak mensen met autisme spreek die geen hulp vragen of er heel lang mee wachten.
Bovendien willen ze graag zelf de oplossing vinden, wat in basis natuurlijk heel mooi is. Als dat betekent dat je maar blijft denken en geen stappen kunt zetten, dan gaat het mis. Maar ja, hoe lang moet je het zelf proberen en wanneer mag je hulp vragen? En als je denkt dat je de enige bent die het niet begrijpt, is het heel lastig om dit toe te geven en hulp te vragen.
Soms wachten clienten zo lang dat deadlines heel dichtbij zijn. Ze zijn in paniek en weten niet hoe ze de klus moeten aanpakken en of ze daar nog voldoende tijd voor hebben.
Hoe werkt het bij jou? Vraag jij makkelijk hulp? Welke gedachten spelen bij jou een rol?
Hulp aanbieden
Het heeft niet zoveel zin om te zeggen: “je mag altijd hulp vragen”, of “je kan altijd die of die bellen”, want dat verdwijnt in de algehele brij van andere vragen. Dit is geen kwestie van willen, maar simpelweg een beperking in het brein.
De praktische oplossing die bijvoorbeeld voor Tom het beste werkt is om regelmatig kort contact te hebben met iemand die dingen in gang kan zetten. Door de regelmatigheid neem je de vragen over wanneer, hoe en aan wie weg. Door de korte gesprekken beperk je de belasting voor alle partijen. En door de gesprekvorm neem je vragen over hoe erg het is, hoe je zaken moet formuleren en mág ik wel hulp vragen weg.
Tips voor de werkgever
lees hier verder